Opinie: De bovenregionale repeater

Er ontstond veel ophef en de Hamnieuws.nl server begon te roken na het publiceren van het artikel ‘Nederland krijgt Megarepeaters‘. Dit onderwerp leidde tot veel reacties.

Vandaag gaan we de beleidsnotitie onbemand frequentiegebruik nader belichten. De laatste versie dateert immers van begin dit jaar en is door Agentschap Telecom al aangepast aan de nieuwe situatie.

Eerst gaan we het onderscheid tussen de Bovenregionale, regionale en lokale relaisstations bekijken. De beleidsnotitie, gedateerd 1 februari 2013, schrijft daarover:

5.3 Uitgangspunten bij de bepaling van de het dekkingsgebied
Een regionaal relaisstation in de 2 meter band is een onbemand station waarvan het dekkingsgebied onder normale propagatiecondities beperkt blijft tot een straal van maximaal 50 kilometer rond het station. Indien relaisstations binnen 60 km van de Nederlandse staatsgrens gepland worden, is coördinatie met het buitenland onderdeel van de procedure. Hierbij is de HCM-Standard Vilnius 2005, waarbij een maximale veldsterkte van 12 dBuV/m, op de Nederlandse staatsgrens is toegestaan, het uitgangspunt voor de frequentieplanning.

Onder het dekkingsgebied van een regionaal relaisstation wordt verstaan het gebied waarbinnen een mobiel station met een redelijke signaalruisverhouding de radiocommunicatie met gebruikmaking van het relaisstation kan afwikkelen.
Daarbij wordt ervan uitgegaan dat het mobiele station opereert met een ¼ golf antenne op het metalen dak van een voertuig en een uitgangsvermogen van 10 watt. Voor regionale relaisstations zijn de kanalen R-1 t/m R7 beschikbaar.

5.3.1 Regionale relaisstations
Regionale relaisstations werkend op dezelfde frequentie, staan op tenminste 100 km afstand van elkaar. Per dekkingsgebied mag slechts één regionaal relaisstation bestaan.
Deze afstand geldt niet ten opzichte van bovenregionale relaisstation omdat deze op specifieke frequenties werken.

5.3.2 Lokale relaisstations
Lokale relaisstations op X-kanalen zijn bedoeld voor lokale experimenten en plaatselijke radiocommunicatie en kunnen onder voorwaarden in geheel Nederland worden opgericht.

De antennehoogte mag niet meer bedragen dan 10 meter boven straatniveau, de antenne is rondstralend en heeft een versterking van minder dan 3 dBd, het zenderuitgangsvermogen is maximaal 2 watt en het relaisstation mag niet binnen 20 km van een ander FM-relaisstation staan dat in dezelfde frequentieband werkt. Bij gebruik van hetzelfde X-kanaal is deze afstand tenminste 50 km.
Deze afstand geldt niet ten opzichte van bovenregionale relaisstation omdat deze op specifieke frequenties werken.

5.3.3 Bovenregionale relaisstations
Een bovenregionaal relaisstation is een stelsel van onbemande stations die werken op dezelfde frequentie, zoals bij co-channeling toegepast wordt. Het dekkingsgebied van een bovenregionaal relaisstation mag meer dan 50 vierkante km bedragen. Een co-channeling relaisstation bestaat uit meerdere opstelplaatsen waar zenders en ontvangers simultaan werken, gebruikmakend van dezelfde in- en uitgangsfrequentie, waarbij de individuele zenders een overlappend bereik hebben. Bij bovenregionale relaisstations is het toegestaan een diversity systeem te gebruiken. Als identificatie moet elk station dezelfde toegewezen identificatie uitzenden. Het koppelen van (bestaande) regionale en lokale relaisstations is niet toegestaan.

Nieuwe frequenties en geclaimde huisfrequenties
Kijkend naar bovenstaande vallen een aantal zaken op. Om te beginnen zien we twee nieuwe kanalen voor repeaters, genaamd R-1 en R-1x die uitzenden op respectievelijk 145.5750 en 145.5875 MHz. Dit zijn twee nieuwe repeater-kanalen die zijn vastgesteld in het VHF-bandplan door de IARU en dus geldig in heel Europa, het Midden-Oosten, Rusland en Afrika. In omliggende landen als Duitsland en België zijn deze kanalen al in gebruik genomen. Agentschap Telecom wijst de nieuwe frequenties uitsluitend toe aan Bovenregionale repeaters.

Zendamateurs die een de nieuwe kanalen als huisfrequentie gebruiken zullen dus uitwijken naar een andere frequentie, zoals vastgesteld in het bandplan en zoals een goed zendamateur betaamt. Je gaat immers ook niet in SSB lopen brullen op de CW-frequenties, toch?

Lokaal relaisstation onder druk
De voetnoot over een lokaal relaisstation is interessant. Hier staat feitelijk dat er geen ruimte is voor stadsrepeaters wanneer deze opgesteld staan binnen 20 kilometer van een regionale repeater. Dit heeft directe gevolgen voor enkele repeaters die nu actief zijn (of eigenlijk spontaan defect nadat AT heeft aangekondigd een on-site inspectie te doen). Als voorbeeld kunnen we PI3ZDM in Zaandam noemen die binnen 20 kilometer van PI2ASD in Amsterdam staat. Een ander voorbeeld is PI3ZAZ in Wormerveer, die binnen 20 kilometer afstand van PI3ALK in Alkmaar staat. Volgens het huidige beleid is er geen ruimte (meer) voor deze lokale repeaters.

Van een andere kant bekeken geeft deze nieuwe beleidsnotitie veel hoofdpijn aan beheerders van een regionaal relais, zoals PI3ASD en PI3ALK. Kijkend naar bovenstaand voorbeeld en rekening houdend met het feit dat de ATOF automatisch naar een nieuwe aanvrager gaat bij het verlopen naar 3 jaar kunnen deze beheerders, die vaak jaren gescout hebben naar een locatie en investeringen van vele duizenden euro’s gemaakt hebben nu opeens de ATOF verliezen. Een punt dat door de verenigingen zeker gerepareerd moet worden tijdens het half-jaarlijkse Amateur Overleg tussen verenigingen en Agentschap Telecom.

Bovenregionaal relais en Echolink
Een ander interessant punt onder de notitie over een bovenregionaal relais roept ook vragen op. Zowel PI3UTR alsook PI2NOS hebben de beschikking over Echolink. Volgens de beleidsnotitie is het koppelen met een lokaal relais niet toegestaan. De vraag is dus of PI3UTR en PI2NOS, straks bovenregionale relaisstations, met Echolink moeten doen. Agentschap Telecom zal op dit punt duidelijkheid moeten verschaffen waarbij natuurlijk te hopen is dat deze toepassing niet verdwijnt. Echolink wordt veelvuldig gebruikt door geëmigreerde Nederlanders die zit met enige regelmaat nog laten horen in Nederland. Anderzijds worden de uitzendingen van PA00NEWS ook via Echolink aangeboden aan de repeater(s).

Onduidelijkheden
Al met al zijn er een hoop punten die nog onduidelijk zijn. Het is aan ATOF-houders, zendamateurs vertegenwoordigd door de verenigingen en Agentschap Telecom om met een werkbare oplossing voor iedereen te komen. In de loop van 2014 zal duidelijk worden welke gevolgen het een en ander allemaal heeft. Ikzelf reken er op dat er vooral in oplossingen gedacht gaat worden en niet in problemen. Agentschap Telecom is de laatste jaren streng, maar ook rechtvaardig. De toezichthouder heeft de laatste jaren laten zien bereidwillig te zijn om nieuwe initiatieven, waaronder het CoVersity-projecty en nu de Bovenregionale repeaters een kans te willen geven.

De complete beleidsnotitie is te downloaden op de website van Agentschap Telecom. Hamnieuws biedt hem ook ter download aan, mocht de versie tussentijds wijzigen.

[important]Download: Beleidsnotitie onbemand frequentiegebruik (versie 1 februari 2013)[/important]